voorwoord

Opvoedkundige werkjes zijn van alle tijden. Wanneer je de wat oudere boekjes doorbladert valt op dat de pedagogische uitgangspunten niet echt verschillen met die van onze tijd. Wel is er een groot verschil in aanpak.

Ook dit boekje heeft in pedagogisch opzicht niets revolutionairs. Wel is de aanpak hedendaags.

Het opvoeden van kinderen is cultuurbepaald. Als je kijkt bij onze directe buren, de Duitsers, Fransen en Engelsen dan vallen die verschillen al onmiddellijk op. Omdat deze uitgave uit het Duits is vertaald heeft een deskundige redactie de uitstekende vertaling van dr. F. Scheepers toegesneden op de Nederlandse mores. De pedagogische uitgangspunten van het boek zijn uiteraard ongemoeid gelaten.

Door deze bewerking past het boek bij de huidige kentering die meer ruimte laat voor een wat strengere opvoeding. Maar het past ook bij trend tot een individuelere aanpak. Elk kind is anders en de kleinere Nederlandse gezinnen bieden hiertoe meer mogelijkheden dan bij grotere gezinnen het geval is.

Zinvolle grenzen stellen en daarbij je goede humeur bewaren. Hoe belangrijk dat humeur is, laat het volgende voorbeeld uit de onderwijspraktijk zien.

Het is een ergernis van veel docenten dat leerlingen na het binnenkomen in de klas gaan zitten met hun tas op tafel. 'Hoe vaak heb ik jullie nu al gevraagd om je boeken en agenda op tafel te leggen en je tas op de grond te zetten?' Een beetje mopperend voldoen de scholieren dan aan het verzoek.

Je ziet hier de verschillende perspectieven:

De docent heeft de pest in, dat hij voor de zoveelste keer hetzelfde moet vragen. De kinderen mopperen wat omdat ze het gevoel krijgen berispt te worden voordat ze überhaupt iets gedaan hebben!

De tip uit de praktijk is simpel: richt je als docent op de paar 'goeden'.

'Goh, ik zie dat een paar kinderen hun tas al van tafel hebben. Ik zie zelfs al een boek hier en daar!' Vrolijk doen de anderen hetzelfde en in een goede sfeer is hetzelfde bereikt. Een veel betere start!

Soortgelijke situaties doen zich thuis ook voor. Kinderen zijn gevoelig voor humor, positieve feedback en een vriendelijke toon. Cynisme, ironie en een boze toon worden vaak nog niet begrepen. Het gebruik ervan werkt dus niet. In dit boek wordt duidelijk gemaakt hoe kinderen volwassenen en de wereld om hen heen ervaren. Als je kinderen dan vanuit hun eigen ervaringswereld benadert is er sprake van effectieve communicatie.

Door als het ware eerst naar de kinderen af te dalen, kun je ze vanuit die positie verder omhoog richting volwassenheid begeleiden. Bij het van bovenaf hengelen vang je bot.

Duidelijkheid is ook van belang. Soms heb je als ouder of docent een duidelijke boodschap. Geef dan ook aan, dat het om een boodschap gaat en niet om een bespreking. Problemen ontstaan als de kinderen denken dat ze mogen meepraten, terwijl dat niet altijd het geval is. Geef dus steeds aan om wat voor soort communicatie het gaat. Kinderen kunnen heel goed eenduidige, duidelijke en zinnige boodschappen ontvangen. Ook voor hen heeft het voordelen: ze hoeven er niet over na te denken, gewoon doen (of laten) wat er gezegd wordt is ook wel zo makkelijk. Gebruik gerust een strenge toon als dat nodig is, dat begrijpen kinderen wel. Een boze toon begrijpen ze alleen als ze bewust iets stouts doen. Maar onthoud goed: kinderen zijn, hoe bijdehand ze ook kunnen zijn, nog volop in ontwikkeling. Bewust handelen, verantwoordelijkheid nemen staan nog in de kinderschoenen!

Folder1.pdf